دکتر محمدرضا رضاپناه، رئیس اتحادیه انجمن های علوم گیاهپزشکی ایران: اتفاق جالبی در روز بیست و دوم اردیبهشت ۱۴۰۴ مقارن با ۱۲ می، روز جهانی سلامت گیاه (Plant health day) در ایران رقم خورد و روز “گیاهپزشک” برای قرارگیری در تقویم رسمی کشورمان تائید شد و به‌نحوی حلقه های One health (سلامت جامع، منسجم یا واحد) تکمیل گردید؛ بدین ترتیب افزون بر اول شهریور، روز پزشک؛ ۱۴ مهر روز دامپزشک؛ ۲۴ مهر نیز به‌عنوان روز گیاهپزشک و مقارن با روز جهانی غذا (۱۶ اکتبر) به تقویم اضافه خواهد شد.

رئیس  اتحادیه انجمن های علوم گیاه پزشکی ایران گفت: با مکاتبات و پیگیری های انجام گرفته، پیشنهاد روز “گیاهپزشک” که قبل از بیست و پنجمین کنگره گیاهپزشکی ایران در سال ۱۴۰۳ مطرح  شده بود، به تقویم کشور افزوده شد.

نایب رئیس شورای بین المللی فنآوری و نوآوری ارگانیک و دانشیار موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور افزود: در ایامی که مباحث رقابتی پیرامون آلاینده های شیمیایی در خصوص هندوانه ایران در بازارهای برخی کشورها و متعاقب آن در فضای اجتماعی کشور مطرح بود و کام عده ای را نیز تلخ کرد،  این خبر خوش، نشان از حضور جامعه گیاهپزشکی در صحنه‌های اجتماعی مربوطه دارد.

وی افزود: جامعه گیاهپزشکی در ایران از شش دهه قبل (از سال ۱۳۴۲)، دارای تشکل های علمی مانند «انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران» است و  به‌علاوه همزمان قانون “انیستیتو بررسی آفات” و متعاقب آن قانون حفظ نباتات در ایران مایه مباهات است. بعلاوه بهره برداری از عوامل کنترل بیولوژیک خارجی علیه آفات وارداتی به حدود ۱۳۱۰ یا ۱۳۱۲ یعنی قریب به یک صد ساال قبل برمی گردد.

رضاپناه ادامه داد: البته کنترل ملخ های مهاجم با روشهای متعدد و بر اساس دانش بومی، همچون قرار دادن ظروف حاوی آب کنار مزارع برای تمیز کردن منقار پرندگانی همچون سار که ملخ ها را بیش از پیش کنترل نمایند، به صدها سال و شاید بیشتر برگردد که به قدمت دانش کنترل بیولوژیک و تحقیقات گیاهپزشکی در ایران و منطقه بر می گردد و جای افتخار دارد.

رئیس اتحادیه انجمن های علوم گیاه‌پزشکی ایران افزود: کنگره‌های گیاه‌پزشکی یکی از با سابقه ترین کنگره های جامعه کشاورزی کشور به شمار می آید که در طول مدت فعالیت همواره موجب خیر و برکت بوده است و موجب تبیین مبانی گفتگوی مدنی، تشکل سازی، نهادینه سازی قوانین و مقررات، توجه به علوم اختصاصی و بین رشته ای است. تصمیم‌ها و اتفاقاتی همانند تبیین همین روز و ایام One health از نتایج این کنگره‌ها و مسئولیت پذیری اجتماعی به شمار می‌رود.

عضو شورای راهبری مرکز تحقیقات سلامت و آزمون فرآورده های زیستی مستقر در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در ادامه پیشنهاد داد، هماهنگی مجدد جوامع پزشکی، دامپزشکی و گیاهپزشکی در قالب تشکلی منسجم، شاید به همین نام “One health” انجام گیرد تا بتواند گسترش و اثرگذاری منطقه‌ای و بین‌المللی نیز داشته باشد.

رضاپناه اضافه کرد: چنین مواردی، جامعه را به مبانی One health نزدیک تر می‌کند و اجرای آنالیز ریسک باعث می‌شود نگرانی‌های جامعه در مورد سلامت محصولات غذایی به حداقل برسد و از این طریق “اعتماد” به محصولات غذایی کشورمان در داخل و خارج از کشور بیشتر شود.

رئیس اتحادیه انجمن های علوم گیاه پزشکی ایران و عضو شورای راهبردی شبکه تحقیقات بیماریهای ویروسی کشور همچنین گفت: لازم است شرایطی ایجاد شود که آلاینده های میکروبی، شیمیایی، افزودنی‌های مجاز و غیرمجاز، فلزات سنگین و توکسین‌هایی مثل آفلاتوکسین، در یک قالب منسجم و نه پراکنده (هریک در یک سازمان یا موسسه)، به دور از بی‌توجهی یا سوگیری‌های شخصی و گروهی و با آرامش و درایت، ارزیابی، مدیریت و در صورت لزوم برای اطلاع عموم جامعه رسانه‌ای شوند.

رضاپناه اضافه کرد: به نظر می رسد بعد از این با برنامه‌ریزی، هر ساله از اول شهریور (روز پزشک) و مهرماه هر سال را به بحث بیشتر در خصوص اعتلای سلامت جامع (One health) اختصاص دهیم؛ و از ۱۴ تا ۲۴ مهر به اهمیت نقش غذا، محصولات کشاورزی، محصولات ارگانیک و مسئولیت‌پذیری اجتماعی اختصاص داده شود.

وی ادامه داد: حال که همت سازمان جهانی بهداشت نیز بر بهره برداری از «تشکیلات جامعه مدنی» (CSOs ;Civil Society Organizations) در کنترل بیماری‌ها است، لازم است جامعه پزشکی با سایر اقشار جامعه در راستای سلامت جامع در تعامل بیشتر باشد و برای اعتلای سلامت جامعه به اعتلای گیاهپزشکی و دامپزشکی در قالب رشد مسئولیت‌پذیری اجتماعی و کاهش آلاینده های محیط زیست و غذا، توجه بیشتری داشته باشیم.